Ανακαλύψτε τους σαμποτέρ του μυαλού σας

Σαν να μην μας φέρνει αρκετά προβλήματα η ζωή από μόνη της, συχνά δημιουργούμε κάποια και από μόνοι μας.

Το μυαλό μας μπορεί να παίξει τον ρόλο του πιο δυνατού μας συμμάχου αλλά και του μεγαλύτερου σαμποτέρ μας. Μπορεί να μας βοηθήσει να πάμε μπροστά, μπορεί όμως να βαλθεί να μας τραβάει και πίσω. Οι σαμποτέρ του μυαλού μας έρχονται μεταμφιεσμένοι σαν φίλοι και λέγοντας μας ένα ψέμα. Όσο δεν τους ανακαλύπτουμε, τόσο εκείνοι μπορούν να δρουν ανεξέλεγκτοι.

Ας δούμε ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις που το ίδιο το μυαλό μας σαμποτάρει.

Κύριος σαμποτέρ

1.    Κριτής – Δικαστής (Judge) 🛎

Είναι ο αρχηγός των σαμποτέρ, όλους μας ταλαιπωρεί με τον έναν τρόπο ή τον άλλο. Μας υποχρεώνει να βρίσκουμε συνέχεια λάθη στον εαυτό μας, στους άλλους, σε κάθε κατάσταση και περίσταση. Δημιουργεί το μεγαλύτερο μέρος της ανησυχίας, του θυμού, της απογοήτευσης, της ντροπής και των ενοχών μας. Συχνά μεταμφιέζεται σε κάποιον που υποτίθεται οτι μας αγαπά και θέλει το καλό μας, χωρίς τον οποίο θα είμασταν τεμπέληδες και δεν θα καταφέρναμε και πολλά στη ζωή μας.

Συνεργοί σαμποτέρ

2.    Ελεγκτής (Controller) 🔎

​Ο Ελεγκτής θέλει να ελέγχει τα πάντα, από τον καιρό μέχρι τις αντιδράσεις και την συμπεριφορά των άλλων. Έχει ασπρόμαυρη όραση σε ότι αφορά τον έλεγχο: είτε τον έχεις, είτε όχι! Δεν βλέπει τη μέση κατάσταση ή τις όποιες αποχρώσεις ελέγχου υπάρχουν σε μία κατάσταση. Το ψέμα του είναι ότι σε βοηθάει να παίρνεις το καλύτερο που έχουν να σου δώσουν οι άλλοι. Αν και η τακτική του συχνά φέρνει κάποια βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, μακροπρόθεσμα δημιουργεί πικρία στους άλλους και τους αποτρέπει από το να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό.

3.    Σπασίκλας (Stickler) 📐

Ο Σπασίκλας ανεβάζει την ανάγκη για τάξη και οργάνωση σε άλλο επίπεδο! Σε αναγκάζει (κι εσένα και τους γύρω σου) να είσαι συνέχεια στην τσίτα! Ρουφάει όλη σου την ενέργεια και σε υποχρεώνει να ζεις συνεχώς μέσα στην ανησυχία κάνοντας σε να πιστεύεις ότι ποτέ δεν είσαι αρκετά.. τέλειος! Το μότο του είναι ότι η τελειομανία είναι αρετή!

4.    Εργασιομανής (Hyper-Achiever) 💪

Ο Εργασιομανής εστιάζει περισσότερο σε κριτήρια εξωτερικής επιτυχίας, παρά εσωτερικής ευτυχίας. Σε αναγκάζει σε ένα συνεχές κυνήγι απόδοσης και επιτυχίας για να νιώθεις οτι έχεις κερδίσει τον απαραίτητο αυτοσεβασμό. Συχνά οδηγεί σε μη βιώσιμες τάσεις και μας κάνει να χάνουμε την επαφή με τις βαθύτερες συναισθηματικές μας ανάγκες. Το ψέμα του είναι οτι η αυτο-αποδοχή δεν βασίζεται απλά και μόνο σε εμάς, αλλά χρειάζεται κάποιου είδους εξωτερική έγκριση.

5.    Ακούραστος (Restless) 🚴‍♀️

Ο Ακούραστος πάντα κάνει κάτι. Τσεκάρει και απαντάει αμέσως κάθε email και κάθε μήνυμα που έρχεται στο κινητό του. Δεν σταματάει ποτέ. Βρίσκεται σε μια συνεχή αναζήτηση της επόμενης δραστηριότητας που θα του προσφέρει όλο και μεγαλύτερη διέγερση. Ρίχνει μια βροχή από αποσπάσεις που τον απομακρύνουν από εκείνα τα πράγματα ή τις σχέσεις που είναι σημαντικά και έχουν παραγματικό νόημα. Η κάλυψη του είναι η “θεωρία” ότι όταν είσαι συνεχώς απασχολημένος, τότε ζεις τη ζωή σου στο φουλ και οι άλλοι σε θεωρούν επιτυχημένο. Η αλήθεια όμως είναι οτι με το κυνήγι μιας «γεμάτης» ζωής χάνουμε την πραγματική ζωή που στο μεταξύ.. συμβαίνει!

6.    Αρεστός (Pleaser) 💜

Έχει πάντα προτεραιότητα να ευχαριστεί τους άλλους και προσπαθεί να είναι αρεστός σε όλους. Μας παραπλανά να νομίζουμε ότι ο μόνος τρόπος για να απολαμβάνουμε την αποδοχή και τη στοργή των άλλων είναι να τους βοηθάμε και να τους ικανοποιούμε με κάθε τρόπο. Μας υποχρεώνει να παραβλέπουμε τις δικές μας ανάγκες, αφήνοντας μας στο τέλος να νιώθουμε πικραμένοι που δεν πήραμε πίσω τόσα όσα δώσαμε. Μία ακόμα παρενέργεια του είναι οτι ενθαρρύνει τους άλλους να υπερ-εξαρτώνται από εμάς. Το ψέμα που μας σερβίρει είναι ότι ευχαριστείς τους άλλους γιατί απλά αυτό είναι το σωστό, παραβλέποντας το θέμα της έμμεσης αναζήτησης αποδοχής.

7.    Δραπέτης (Avoider) 🏄‍♂️

Αποφεύγει όσο μπορεί δυσκολίες, ευθύνες, αποφάσεις, δεσμεύσεις, συγκρούσεις, υποσχέσεις, προβλήματα και δύσκολες ή δυσάρεστες καταστάσεις. Εστιάζει υπερβολικά στα θετικά και στα ευχάριστα. Μας προτρέπει να είμαστε αναβλητικοί και να κρύβουμε τα σκουπίδια κάτω από το χαλί. Η στρατηγική του μεταμφίεση είναι να δείχνει θετικότητα αντί αποφυγή.

8.    Άγρυπνος (Hyper-Vigilant) 👁

​Ο Άγρυπνος σου δημιουργεί συνεχή ανησυχία για όλους τους κινδύνους που σε περιτριγυρίζουν και όλα εκείνα που θα μπορούσαν να πάνε στραβά. Δεν σε αφήνει να ησυχάσεις ούτε για μία στιγμή. Μόλις πας να ηρεμήσεις σε σκουντάει με κάτι καινούριο. Η στρατηγική του για να τον παίρνεις στα σοβαρά είναι να μεγαλοποιεί τους κινδύνους ή ακόμα και να εφευρίσκει ανύπαρκτους, όπως και να σε πείθει οτι η συνεχής επαγρύπνηση είναι η μόνη σου ελπίδα να τη βγάλεις καθαρή!

9.    Θύμα – Μάρτυρας (Victim) 🎲

Ο πάντα ρηγμένος. Θύμα των άλλων, της τύχης, της συγκυρίας, των καταστάσεων, των περιστάσεων. Όταν ενεργοποιείται το θύμα σε κάνει να γίνεσαι συναισθηματικός και κυκλοθυμικός, απλά και μόνο για να αποκτήσεις προσοχή και στοργή. Η συνέπεια είναι η απώλεια σημαντικών ποσών ψυχικής ενέργειας, ιδιαίτερα όταν το θύμα – στην ακραία του μορφή – μετατρέπεται σε.. μάρτυρα! Η εξαπάτηση του θύματος συνίσταται στο ότι θεωρεί την θυματοποίηση σαν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να τραβήξεις την προσοχή και τη φροντίδα των άλλων.

10. Υπερ-Λογικός (Hyper-Rational) 📱

Αυτός που σκέφτεται μόνο με ψυχρή λογική, αγνοώντας το συναίσθημα, τη διαίσθηση, αυτός που υπεραναλύει τα πάντα. Διατηρεί μια έντονη και σχεδόν αποκλειστική εστίαση στη λογική, ακόμα κι όταν πρόκειται για ανθρώπινες σχέσεις. Θεωρεί ότι δεν αξίζει να ασχολείται κανείς με τα συναισθήματα. Όταν βρισκόμαστε κάτω από την επιρροή του, φαινόμαστε στους άλλους ψυχροί, απόμακροι ή αλαζονικοί και επιθετικοί. Η απάτη του είναι ότι ο λογικός νους (IQ) είναι η πιο σπουδαία μορφή νοημοσύνης και περιφρονεί τους ανθρώπους που θεωρεί ότι δεν την έχουν αρκετά αναπτυγμένη όσο αυτός.

Σύνοψη των σαμποτέρ του μυαλού

Ο Κριτής στραγγίζει την ενέργεια μας δημιουργώντας φόβους, άγχος, θυμό, απογοήτευση, ενοχές και ντροπή.

Ο Δραπέτης και ο Ακούραστος χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετική στρατηγική. Και οι δύο όμως μας παροτρύνουν να αποφεύγουμε τις δύσκολες καταστάσεις.

Ο Ελεγκτής και ο Σπασίκλας μας κάνουν δύσκαμπτους, αφού αποθαρρύνουν όλους εκείνους που προσπαθούν να μας βοηθήσουν.

Ο Εργασιομανής μας αναγκάζει να τρέχουμε πίσω από τις “επιτυχίες” βάζοντας στο περιθώριο τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.

Το Θύμα μας πείθει να παραμείνουμε αδρανείς και να νιώθουμε αβοήθητοι.

Ο Υπερλογικός μας κλέβει όλες εκείνες τις σημαντικές πληροφορίες που έρχονται με τα συναισθήματα.

Ο Αρεστός μας αναγκάζει να εστιάζουμε μόνο σε ότι ευχαριστεί τους άλλους για να κερδίσουμε την αποδοχή τους.

Και τέλος, ο Άγρυπνος μας κάνει να σπαταλάμε απίστευτη ενέργεια ανησυχώντας για πράγματα που στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν θα συμβούν ποτέ!

Πώς αντιμετωπίζουμε τους σαμποτέρ του μυαλού;

Οι Σαμποτέρ δεν μπορούν να μας κάνουν κανένα κακό όταν τους γνωρίζουμε. Το κύριο όπλο τους είναι η μεταμφίεση ώστε να μπορούν να περνούν απαρατήρητοι.

Το μόνο λοιπόν που χρειάζεται είναι να εξασκήσουμε την επίγνωση μας στον εντοπισμό τους. Παρατηρούμε πότε εμφανίζονται και απλά τους αποκαλούμε με το όνομα τους. Αυτή η απλή πράξη αναγνώρισης τους αφοπλίζει.

Στην αρχή χρειάζεται να καραδοκούμε όπως η γάτα τα ποντίκια. Μετά από λίγο καιρό πρακτικής αυτό γίνεται όλο και πιο εύκολο μέχρι που συμβαίνει εντελώς φυσικά και αβίαστα.

Οι σαμποτέρ του μυαλού μας είναι σαν ένας τεράστιος χιονάνθρωπος που λιώνει κάτω από το φως της συνειδητής μας επίγνωσης (Eckhart Tolle)

* Αν θέλετε να εμβαθύνετε περισσότερο στην θεωρία της ΘΝ, διαβάστε το εξαιρετικό βιβλίο του Shirzad Chamine: “Positive Intelligence”

Διαβάστε και το άρθρο μας: Πόσο συναισθηματικά ευφυείς είστε;